Het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming schetst op hoofdlijnen hoe de kind- en gezinsbescherming er over 5 tot 10 jaar (van 2026 tot 2031) uit zou kunnen zien. Het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming (verder te noemen ‘toekomstscenario’) is in maart 2021 opgesteld, in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de ministeries van Justitie en Veiligheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Het doel van het toekomstscenario is dat de jeugdbescherming effectiever en slimmer georganiseerd moet worden.
Op dit moment wordt de nieuwe aanpak, in aanloop naar de landelijke uitrol van het toekomstscenario, al in elf proeftuinen in de praktijk beproefd.
Andere regio’s
Naast deze proeftuinen zien we bij veel andere regio’s de wens om ook met het toekomstscenario aan de slag te gaan en starten er veel projecten en pilots om de jeugdbeschermingsketen te verbeteren.
Voor veel regio’s en gemeenten is het werken volgens het toekomscenario op dit moment een erg grote stap. Dit betekent echter niet dat een regio niet al kleine stappen kan zetten om de samenwerking tussen de lokale teams en de jeugdbeschermingsketen effectiever te maken. VanMontfoort kan regio’s en gemeenten hierbij helpen.
Het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming
In het toekomstscenario staat het Lokaal Team om kinderen, volwassenen en gezinnen heen, en verleent hulp, zo nodig met ondersteuning van het Regionaal Veiligheidsteam. Er is sprake van één vast gezicht binnen het Lokaal Team dat in voorkomende gevallen samen optrekt met een professional uit het Regionaal Veiligheidsteam. Het gezin, al dan niet met kinderen, krijgt dus een vaste professional of een vast duo dat langdurig bij hen betrokken blijft.
Dicht bij deze professionals en gezinnen staat een netwerk van specialisten met kennis over kinderen, volwassenen en specifiek uitingsvormen van geweld. Professionals worden gefaciliteerd om samen te werken en een lerende omgeving te vormen. Verder is er deskundige en onafhankelijke cliëntondersteuning en/of een vertrouwenspersoon beschikbaar.
Het gaat niet alleen om de bescherming van het kind, maar ook de bescherming van volwassenen. Het gaat daarom ook om de aanpak van huiselijk geweld en geweld in afhankelijkheidsrelaties – in alle verschijningsvormen. Daarom is de keuze gemaakt om in het toekomstscenario de brede 0-100 jaar blik te hanteren.
Het toekomstscenario gaat uit van vier basisprincipes:
- Gezinsgericht
- Rechtsbeschermend en transparant
- Eenvoudig
- Lerend
De VanMontfoort aanpak
Wij maken gebruik van de VanMontfoort-aanpak om lokale samenwerking volgens de vier basisprincipes effectiever te maken. Dit start bij een analysefase waarin we een duidelijk beeld vormen van de huidige samenwerking en met alle partijen de gewenste toekomstige samenwerking concretiseren.
Hierop volgt een ontwerpfase waarin we een plan maken om die gewenste samenwerking te realiseren afhankelijk van hoe de situatie in de betreffende regio nu is. We houden dus rekening met complexiteit en verschillende belangen in een regio.
We sluiten af met een realisatiefase waarin we het gemaakte plan implementeren en evalueren.
Regio Midden-Holland
De regio Midden-Holland is een voorbeeld van een regio waarin kleine stappen gezet worden om de samenwerking tussen de lokale teams en de jeugdbeschermingsketen effectiever te maken. De regio Midden-Holland (gemeenten) heeft aan VanMontfoort gevraagd om hen te helpen om al vanaf dit jaar (2023) te werken volgens de basisprincipes van het toekomstscenario, maar nog niet met een veiligheidsteam en nog niet met de hele doelgroep.
In 2023 wordt de samenwerking tussen de lokale teams en de jeugdbeschermingsketen geïntensiveerd door al vroeg in het proces met het gezin, waar sprake is van onveiligheid of ontwikkelingsbedreiging, de partners van de jeugdbeschermingsketen te betrekken.
Samen met de partners van de jeugdbeschermingsketen en het gezin wordt een goede analyse van de situatie gemaakt, inclusief de oorzakelijke en instandhoudende factoren van de problematiek. Hierdoor kan sneller de juiste hulp en ondersteuning worden ingezet, zodat de onveiligheid en ontwikkelingsbedreiging sneller weggenomen of verminderd kan worden. Dit heeft als gevolg dat meer jeugdigen en hun gezinnen in Midden-Holland blijvend veilig en kansrijk opgroeien.
Wij helpen de regio om gezamenlijk een realistisch, praktisch en haalbaar plan van aanpak te maken, waarin daadwerkelijk anders gewerkt gaat worden, maar wel op een manier die op dit moment bij alle organisaties past.
Dit wordt gedaan via de VanMontfoort Aanpak, waarbij voorafgaand commitment van alle betrokken partijen is gerealiseerd:
- Analyse: Het is duidelijk (per gemeente en organisatie in de jeugdbeschermingsketen) wie de stakeholders zijn, welke kansen en belemmeringen er zijn en hoe de huidige situatie eruitziet (startfoto). Daarnaast is de gewenste situatie beschreven in gezamenlijke doelstellingen, de werkwijze hoe deze te bereiken inclusief de noodzakelijke randvoorwaarden.
- Ontwerp: Er is een regionaal kader (inclusief monitoring) beschreven voor de uitrol van de nieuwe intensievere wijze van samenwerken tussen de lokale teams en de partners in de jeugdbeschermingsketen van regio Midden-Holland. Per gemeente en organisatie wordt op basis van de startfoto een lokaal implementatieplan opgesteld..
- Realisatie: De lokale implementatieplannen worden uitgevoerd. Er vind monitoring plaats om het proces en op de effecten van de samenwerking in relatie tot de geformuleerde doelstellingen om deze te meten en waar nodig de implementatie bij te sturen.
In 2023 worden de eerste stapjes gezet om resultaten te behalen om het voor de gezinnen beter te kunnen doen en alvast de eerste stappen voor het toekomstscenario te maken. Naast professionals en organisaties, zijn ook ervaringsdeskundigen betrokken in dit proces.
Wil je weten wat wij voor jullie regio kunnen betekenen met betrekking tot het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming?
Neem dan contact op met Annika Verhagen en mail naar av@vanmontfoort.nl.
