De regio Midden-Holland (gemeente Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Krimpenerwaard, Waddinxveen en Zuidplas) heeft een gezamenlijke uitdaging om alle kinderen in de regio blijvend veilig en kansrijk te laten opgroeien, waarbij patronen van onveiligheid duurzaam worden doorbroken. Hiervoor willen de vijf gemeenten, de lokale teams en de jeugdbeschermingspartners ervoor zorgen dat de kinderen en hun gezinnen, die opgroeien in complexe situaties, vroegtijdig en op een passende manier geholpen worden.
De regio Midden-Holland heeft VanMontfoort in mei 2022 gevraagd om het project ‘Samen Veilig Opgroeien’ te begeleiden. Het project is een eerste stap om toe te werken naar het Landelijk Toekomstscenario voor Jeugd- en gezinsbescherming. Midden-Holland richt zich in eerste instantie op het investeren in een betere afstemming en samenwerking tussen de lokale teams en de gedwongen hulpverlening. De waarden van het Landelijk Toekomstscenario voor Jeugd- en gezinsbescherming worden hierin meegenomen: Gezinsgericht; Rechtsbeschermend en transparant; Eenvoudig en Lerend.
Onze aanpak
VanMontfoort heeft het project Samen Veilig Opgroeien in Midden-Holland gefaseerd aangepakt.
Afbeelding 1: Gefaseerde aanpak project Samen Veilig Opgroeien
Het realiseren van de doelstelling is een complexe opgave doordat er verschillende organisaties betrokken zijn met hun belangen en alle invloeden daaromheen. Hierdoor is vooraf niet duidelijk wat de uitwerking van een stap is op alle factoren en welke concrete tussenstappen nodig zijn om de doelen te behalen. Dit vraagt om een lerend en iteratief[1] proces, waarbij uitproberen, handelen, waarnemen en reageren centraal staat.
De jeugdbeschermingsketen en de lokale teams bevinden zich in de liminale fase van de gevraagde verandering. Zij bevinden zich tussen twee situaties waarin ze niet meer de organisaties (kunnen) zijn die ze waren, maar ook nog niet helemaal de andere nieuwe organisatie. Het is de fase van tussentijd, die onzeker, onrustig en ongemakkelijk voelt. Het gevolg is dat iedereen wil vasthouden aan wat je al kent, wat vertrouwd is en veiligheid biedt.
Het vraagt echter om te leren verdragen dat deze situatie er is en het om te zetten naar een tijd waarin geleerd, geëxperimenteerd en geïnnoveerd wordt. Een lerende keten, waarbij niet alles gelijk perfect zal gaan, maar waarin we samen gaan leren door samen te doen en samen verantwoordelijkheid te dragen.
Afbeelding 2. Liminale fase jeugdbeschermingsketen
VanMontfoort heeft in dit project veel aandacht besteed aan het verdragen van het ongemak in deze complexe opgave. Dit is een basisvoorwaarde om voortgang in de verandering te realiseren. Dit doen wij door niet teveel op de projectresultaten te sturen, maar juist oog te hebben voor het ongemak en de onderlinge relaties (het deel van de ijsberg onder water).
Vanuit de gezamenlijk opgestelde doelstellingen is duidelijk geworden welke richting de betrokkenen gezamenlijk op willen. Hiermee is een basis gelegd als voorbereiding op de landelijke besluitvorming van het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming.
Afbeelding 3. Projectplan Samen Veilig Opgroeien
De ervaring
Bij complexe opgaven is een goed proces van samenwerking essentieel om te veranderen. De betrokken organisaties geven hierover aan dat de samenwerking (met name op tactisch niveau) is verbeterd. Er is meer verbinding doordat ze elkaar vaker zien en spreken. Ingewikkeldheden die eerst onder de waterspiegel speelden worden goed doorgesproken. Hierdoor weten ze meer van elkaar en is er meer begrip waarom dingen gaan zoals ze gaan.
De regio Midden-Holland waardeert VanMontfoort voor zijn inhoudelijke expertise (huiselijk geweld, kindermishandeling en juridisch), kennis van de jeugdbeschermingsketen en de betrokken organisaties maar ook van het landelijk Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming.
Judith Visser-Snel vult daarop aan:
“VanMontfoort heeft goed opgehaald wat er speelt en wat er nodig is, waardoor er nu een goede basis is waarop wij in de regio zelfstandig verder kunnen gaan”
De deelnemers aan het project waarderen de inzet van VanMontfoort om het proces te blijven begeleiden, ondanks het ongemak. Net als de betrokkenheid bij de cliënten, organisaties en hun mensen en de inbreng van de ervaringsexpertise in het project.
_______________________________________
[1] Het iteratieve proces is het bouwen, verfijnen en verbeteren van een project, product of initiatief. Iteratief betekent kort cyclisch evalueren, bijstellen, uitvoeren, evalueren, bijstellen, uitvoeren, etc. Met het iteratieve ontwikkelingsproces kunnen teams creëren, testen en herzien tot ze tevreden zijn met het eindresultaat.
