Sluit voor een minuut je ogen en visualiseer jouw ideale gemeente
Als ik mijn ogen sluit, zie ik een gezellige straat voor me waar iedereen elkaar groet en bij naam kent. Een straat met mensen die bereid zijn een boodschap voor elkaar mee te nemen of even op het kind van de buren te passen. In een wijk of gemeente waar veel ontmoeting plaatsvindt, bijvoorbeeld door de organisatie van allerlei activiteiten.
Kortom, een gemeente waar iedereen zich welkom en thuis voelt. Een ondersteunende en gezonde gemeenschap die op elkaar kan rekenen en waar jonge inwoners van kunnen leren. Waar inwoners de ruimte voelen om zelf initiatief te nemen. Een omgeving waarin jonge inwoners de kans krijgen om zich optimaal te ontwikkelen, ook wanneer thuis de situatie misschien (tijdelijk) niet ideaal is.
Een pedagogische civil society
Deze ideale gemeente kan je een voorbeeld van een pedagogische civil society noemen. Volgens Micha de Winter kom je daar door “het versterken van de maatschappij van burgers, vooral daar waar die betrekking heeft op de socialisatie van kinderen en jongeren, maar ook op de actieve rol die jeugdigen zelf in die samenleving spelen”.[1]
Deze actieve rol van jeugdige of het hebben van regie over het eigen leven noemt De Winter agency.[2] Agency hebben en ervaren is van belang om daadwerkelijk in sociale situaties te willen en kunnen handelen. Bij het creëren van een pedagogische civil society is het daarom belangrijk om dit samen met de inwoners van die society te doen, van jong tot oud.
De pedagogische/sociale basis, waarom van belang?
Als inwoners met of zonder kinderen hebben wij bovendien ook samen een belang in het zo goed mogelijk laten opgroeien van onze kinderen, de (toekomstige) burgers. Zo schetst De Winter in zijn boek Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding het belang van hun rol in het behouden van een democratische rechtstaat.[3] Dat vraagt namelijk om burgers die bereid zijn en het vermogen hebben om deze samenlevingsvorm te ondersteunen en reproduceren.
Hoe maken wij de opvoeding als iets van ons als gemeente samen?
Dat start met het ontwikkelen van een sterke lokale of regionale visie. Een visie hoe je als lokale samenleving tegen jonge inwoners en hun gezinnen aankijkt. En welke randvoorwaarden je met elkaar belangrijk vindt om optimaal opgroeien mogelijk te maken.
Deze visie maak je dus niet alleen met de overheid en organisaties, maar ook met jouw eigen inwoners. Ook de implementatie is een gezamenlijk proces. Waarbij de vraag centraal staat: wat kan iedereen morgen anders doen om de visie werkelijkheid te laten worden?
Sociale/pedagogische basis en de link met beleid van de landelijke overheid
Tot slot: Als gemeente een (visie op een) sociale of pedagogische basis ontwikkelen, sluit goed aan bij landelijke ontwikkelingen die op gemeenten af komen. Die visie of basis is namelijk een mooie manier om integraal aan de slag te gaan met:
- De Hervormingsagenda [4]: dat er gewerkt moet worden aan het creëren van een pedagogische basis. Daarin wordt deze beschreven als een deel van de sociale basis die bijdraagt aan het opgroeien, het opvoeden en de ontwikkeling van kinderen en jongeren.
- Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) [5]: Het versterken van de sociale basis door de mogelijkheden van inwoners om elkaar te ontmoeten, zich te ontplooien, te ontspannen en elkaar te helpen en het aanbod van laagdrempelige ondersteuningsvormen en collectieve voorzieningen te verbeteren.
- Het Integraal Zorgakkoord (IZA): [6] Ook in het IZA staat een afspraak over het versterken van de sociale basis, onder andere over dezelfde laagdrempelige ondersteuningsvormen als het GALA en gaat de afspraak uit van inwoners met regie over het eigen leven.
Wil jij als wethouder of gemeenteambtenaar ook aan de slag met het creëren van een Pedagogische Civil Society (Pedagogische/Sociale Basis) bij jullie in de gemeente? Wij denken graag met je mee!
Nb: wij hebben de gemeente de Fryske Marren begeleid bij de opstelling en implementatie van een pedagogische visie. Lees hier hoe wij dat in de Fryske Marren hebben aangepakt.
[1] Winter, M. (2011). Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding. (1e editie). Swp, Uitgeverij B.V.
[2] Winter, M. (2020). Verslag Werkgroep Sociale Impact van de Coronacrisis. Vng.nl. Geraadpleegd op 4 juli 2023, van https://vng.nl/sites/default/files/2020-05/eindverslag-werkgroep-sociale-impact-coronacrisis.pdf
[3] Winter, M. (2011). Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding. (1e editie). Swp, Uitgeverij B.V.
[4] Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2023, 20 juni). Hervormingsagenda Jeugd 2023-2028. Voordejeugdenhetgezin.nl. Geraadpleegd op 27 juni 2023, van https://www.voordejeugdenhetgezin.nl/over-ons/documenten/publicaties/2023/06/19/hervormingsagenda-jeugd-2023-2028
[5] Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2023, 31 januari). Gezond en Actief Leven Akkoord. Rijksoverheid.nl. Geraadpleegd op 30 juni 2023, van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/01/31/gala-gezond-en-actief-leven-akkoord
[6] Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2022, 16 september). Integraal Zorg Akkoord. Rijksoverheid.nl. Geraadpleegd op 30 juni 2023, van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2022/09/16/integraal-zorgakkoord-samen-werken-aan-gezonde-zorg
